Bijna ieder bedrijf maakt gebruik van machines. Bij de één blijft het misschien beperkt tot een eenvoudige inpakmachine, bij een ander staat mogelijk een volautomatische productiestraat; machines zijn er altijd wel.

Als alles normaal functioneert is er niets aan de hand en doet een machine zonder problemen zijn werk. Pas als er een mankement optreedt ervaren we hoe afhankelijk we van die bepaalde machine zijn geworden en ook hoe lang een reparatie duurt. 

Wat gaat er dan mis

Machines zijn uitgerust met motoren, doorgaans elektromotoren. Machines hebben draaiende delen, tandwielen, overbrengingen. Machines maken gebruik van verwarming, koeling, hoge druk, perslucht, elektronische besturing en ga zo maar door. Alle onderdelen van de machine zijn op één of andere wijze aan slijtage onderhevig en elke machine heeft een bepaalde levensduur.

Niettemin komt het voor dat een machine het plotseling laat afweten. Dat kan dan komen door een fout, die er altijd al ingezeten heeft, maar ook door de omstandigheden ter plaatse, zoals corrosie en vervuiling, om maar een paar mogelijkheden te noemen.

Behalve door onderhoud en specifieke omstandigheden worden ook schaden veroorzaakt door gereedschappen en andere voorwerpen, die in de machine terecht komen. Hoe vaak worden afstelgereedschappen niet op de machine gelegd? Door trillingen kunnen die gereedschappen gaan schuiven en in de machine vallen, met alle gevolgen van dien.

Een schadevoorbeeld 

Een offset-drukkerij beschikt, naast diverse kleinere machines, over één vierkleuren pers. Gereedschap voor de montage van de offsetplaten wordt altijd bovenop de machine gelegd. Op een dag gaat, door trillingen, het gereedschap schuiven en valt in de pers. Het gevolg is twee zwaar beschadigde cilinders. De reparatie vergt bijna twee weken. Gedurende die periode ligt de productie van de drukkerij vrijwel volledig stil.

Een tweede voorbeeld

Een metaalbewerkingsbedrijf heeft een drietal computergestuurde draaibanken. De machines zijn identiek en produceren 24 uur per dag. De oudste machine weigert op een dag dienst. Er blijkt een lager defect te zijn. Het lager moet worden vervangen, de kosten zijn beperkt. Door de levertijd van het lager staat de draaibank echter 3 weken stil.

Een half jaar later doet zich bij een tweede machine exact hetzelfde euvel voor. Uit nader onderzoek blijkt dat door de aard van de belasting het betreffende lager bij dit bedrijf extra zwaar belast wordt. 

Men bestelt direct drie nieuwe lagers, repareert machine twee, vervangt het lager in machine drie uit preventief oogpunt en houdt tenslotte één lager op voorraad.

Alle plotselinge en onvoorziene materiële schade is in principe gedekt. De meest voor de hand liggende risico's voor uw machines zijn:

• een menselijke fout, onhandigheid, nalatigheid
• onervarenheid
• of vandalisme van een personeelslid of van een derde…
• toevallig gebrek aan smering in een motor, waardoor die vastloopt
• de mecanicien die een sleutel vergeet in een machine
• gewoon een nietje dat domweg in het fijne mechaniek van een robotarm terechtkomt, waardoor die onbruikbaar wordt en vervangen moet worden

Aanvullende dekking

Vergoeding van de kosten die ermee samenhangen, zoals de meerkosten van reparatie buiten de normale werkuren, de uitgaven om een technicus uit het buitenland te laten overkomen of de kosten van versneld vervoer zijn in veel gevallen meeverzekerd.

Uitsluitingen

Er zijn bepaalde uitsluitingen, zoals onder meer:

• defect door een gebrek aan onderhoud
• door de verzekerde opzettelijk veroorzaakte schade
• de schade veroorzaakt door fouten of gebreken die dateren van vóór de ingangsdatum van de verzekering
• de niet-gedefinieerde mechanische of elektrische gebreken
• oorlog en nucleaire risico's
• iedere vorm van geleidelijke beschadiging, zoals slijtage
• schade van esthetische aard, zoals een kras…

Uw machine(park) moet tegen nieuwwaarde verzekerd zijn, meer bepaald de prijs van de machine zonder korting, verhoogd met de kosten voor montage en vervoer.

Zoals een schadegeval helaas wel eens aantoont, kan een geregelde herziening van het te verzekeren bedrag zeer nuttig blijken. Onderverzekerd zijn is het laatste waarop u zit te wachten als zich een schade heeft voorgedaan.

Oordeel zelf over het nut van een dergelijke verzekering op grond van uw financiële capaciteit om de defecte machine te laten herstellen en daarnaast ook de financiering van uw investeringen voort te zetten.

Een beschadigde boormachine is uiteraard nooit een catastrofe voor een bedrijf, maar dure machines zoals een defecte robot, een grote rotatiepers of een medische scanner die hersteld moeten worden, kunnen u aardig op kosten jagen…

De premie wordt berekend over de in de polis vermelde nieuwwaarde. Hieronder wordt verstaan de aanschafwaarde van een nieuwe machine op het moment van schade, inclusief de kosten van invoer, transport en montage op de plaats van inwerkingneming.

De premie is daarnaast afhankelijk van het soort machine, de ouderdom, de gekozen uitkeringstermijn. 

De polis kent meestal een wachttijd die ook van invloed is op de hoogte van de premie. Deze wachttijd is een in de polis vastgelegde termijn die moet zijn verstreken voordat de schadevergoeding ingaat.

Het zijn natuurlijk niet alleen invallende gereedschappen die schade veroorzaken. Er zijn vele, uiteenlopende oorzaken van schade. Wat in veel gevallen opgaat is, dat de schade op een zeer ongelukkig ogenblik komt en dat de reparatie altijd te lang duurt.

Voor een ongestoorde bedrijfsvoering is het uiteraard beter om onderhoud en reparaties zoveel mogelijk gepland uit te voeren. Daar komt bij dat onderdelen wel eens lange levertijden hebben, waardoor een reparatie ook nog langer duurt dan u zou verwachten.

Meestal is er wel ervaring met de machines. Veel bedrijven weten heel goed waar bij bepaalde machines de zwakke plekken zitten en welke onderdelen het eerst kapot gaan. Als bovendien bekend is hoe lang een dergelijk onderdeel het normaliter uithoudt, is de weg gebaand voor de opzet van preventief onderhoud.

Het is beter op een geschikt moment een onderdeel te vervangen dat op 80% van z'n levensduur zit dan te wachten tot de 100% bereikt is en de reparatie op een ongunstig tijdstip moet gebeuren.

Wat nu te doen.... 

Natuurlijk kunt u niet met absolute zekerheid voorkomen dat een machine kapot gaat, maar er is veel te doen aan het verkleinen van de kans op een storing in de productie. Ten eerste zal niet iedere machine een even belangrijke plaats in het productieproces innemen.

Een schema van het productieproces met daarin aangegeven de invloed van iedere machine op het totaal biedt snel inzicht in welke machines in het bijzonder uw aandacht verdienen. Bekijk vervolgens bij die machines eerst eens de plaats van opstelling.

• Is het gebouw ter plaatse goed onderhouden
• staat de machine er kwetsbaar in verband met aanrijding door transportmiddelen
• Is de verwarming of koeling in overeenstemming met de eisen die de machine stelt
• Liggen er geen losse gereedschappen of hulpstukken op de machine, enzovoort

Tevens is het goed om voldoende kennis te hebben omtrent de werking van de machine en om te weten waar de zwakke plekken zitten. Een leverancier kan daar vaak bij helpen. In overleg kan op basis van die kennis ook een onderhoudsschema worden opgesteld, dat rekening houdt met het gebruik dat u van de machine maakt.

Moeten bepaalde onderdelen in normale omstandigheden regelmatig vervangen worden, dan is het zinvol deze onderdelen preventief te vervangen op een tijdstip dat het u goed uitkomt. Het is dan een kwestie van organiseren van het onderhoud. Blijkt dat dergelijke onderdelen zeer lange levertijden hebben dan is het verstandig deze onderdelen op voorraad te hebben. 

Hetzelfde geldt uiteraard voor nieuw aan te schaffen machines. Neem in de besluitvorming bij de aanschaf het te voeren onderhoudsbeleid mee. Zorg ervoor dat u op de hoogte bent van ervaringen met soortgelijke machines en zet op basis daarvan vooraf een onderhoudsbeleid op. 

Tenslotte is een terugkoppeling van de ervaringen zeer nuttig in dit geheel om het gevoerde beleid waar nodig te corrigeren. 

Een paar praktische tips

• Inventariseer aan de hand van een blokschema welke machines belangrijke schakels vormen in de productieketen
• Controleer voor iedere machine de omgeving
• Kijk ook naar de plaats van opstelling ten opzichte van intern transport
• Vermijd de mogelijkheid van aanrijdingen
• Zorg dat de verwarming dan wel koeling in overeenstemming is met de eisen die de machine stelt
• Zorg ervoor dat gereedschappen en dergelijke niet in de machine terecht kunnen komen
• Sta niet toe dat gereedschappen los op de machine liggen
• Ga na, per machine, wat de leverancier aan onderhoud voorschrijft en toets dit aan uw eigen onderhoudsschema
• Vraag de leverancier, per machine, naar schade-ervaringen met soortgelijke machines
• Stel een onderhoudsschema op met dagelijkse, wekelijkse, maandelijkse en jaarlijkse onderhoudsacties
• Zet bij de aanschaf van een nieuwe machine naast de aanschafprijs ook het noodzakelijke onderhoud op een rij en neem dit mee in de beslissing
• Stel in overleg met de leverancier een onderhoudsschema op, dat past bij de wijze waarop de machine in uw bedrijf wordt gebruikt. Leg dit schema vast en zorg voor controle op een juiste uitvoering
• Hoe is de servicedienst van de leverancier georganiseerd en kan deze snel onderdelen leveren en monteren
• Inventariseer welke onderdelen regelmatig vervangen moeten worden en bepaal welke onderdelen op voorraad moeten zijn
• Controleer regelmatig of het vastgelegde onderhoudsbeleid ook consequent wordt uitgevoerd
• Zorg dat u rapportages krijgt van iedere reparatie die bij de betrokken machines wordt uitgevoerd
• Bespreek tenminste eenmaal per jaar voor iedere machine het gevoerde onderhoudsbeleid op basis van de praktijkervaring
• Pas het beleid waar nodig aan